User-Centered Design en de adoptie van IT-middelen

14 juli 2019

Erwin Lima

Digitaal contentstrateeg

Waarom UX design belangrijker is dan u denkt, en hoe het toe te passen

Nog altijd denken mensen bij de introductie van nieuwe IT-middelen pas als laatst aan adoptie: wat er voor nodig is om de nieuwe tools goed en effectief in gebruik te laten nemen. In die gedachtegang over verandermanagement en afstemming met de gebruikers, is het design van de tool of interface al helemaal een ondergeschoven kindje. In een sessie met John Wilson, UX designer en Functional Consultant Data & Analytics bij Motion10, leerden we waarom dat juist niet zo zou moeten zijn.

Waarom user centric design belangrijker is dan u denkt, en hoe het toe te passen voor een nieuwe oplossing, zoals een Power BI dashboard.

Wat is user-centered design?

John begint de sessie met een quote die voor hem de essentie van user centric design samenvat:

“User centered design means understanding what your users need, how they think, and how they behave – and incorporating that understanding into every aspect of your progress.” – Jesse James Garrett (www.jjg.net)

User-centered design draait dus niet alleen om vormgeving: het draait erom vanuit een zo diep mogelijk begrip van de doelgroep van gebruikers een product, dienst, of hulpmiddel op te bouwen dat aan de behoeftes en voorkeuren van de gebruikers voldoet.

User centric design in vijf stappen

In de vijflagen-aanpak die John hanteert is het visuele design dan ook maar één van de puzzelstukjes:

  1. Intake
    Begin met het verhelderen van de doelen van de organisatie waar de nieuwe oplossing (in ons voorbeeld een Power BI dashboard) aan moet bijdragen. Bepaal vervolgens de scope en de verschillende scenario’s waarin verschillende gebruikers en/of doelgroepen de oplossing voor zouden willen gebruiken.
  2. Explore
    In deze fase denken we na over de informatie-architectuur en het UX design. Met andere woorden; hoe komt de benodigde informatie vanaf de bron naar de gebruiker en via welke interface(s) kan de gebruiker de informatie raadplegen/bewerken?

In deze fase ontwerpen we ook het spreekwoordelijke skelet van de oplossing. Denk hierbij aan schetsen van de daadwerkelijke interface, wireframes, en het navigatie-ontwerp.

  1. Design

Ten slotte ontwerpen we het uiteindelijke visuele aspect van de tool en creëren we een interactief prototype dat aangepast kan worden aan reacties van eindgebruikers.

  1. Build

In deze fase brengen we de oplossing van ontwikkeling naar productie. De daadwerkelijke tool – in ons voorbeeld een dashboard – wordt nu gebouwd en in gebruik genomen.

  1. Adopt

Het opbouwen van een oplossing op basis van de stappen hierboven maximaliseert het gemak waarmee gebruikers een nieuwe tool accepteren. In deze fase begeleiden we de adoptie door de eindgebruikers.

Ook bij deze aanpak maken we gebruik van een iets aangepaste variant van Scrum. Dus: kort cyclisch opleveren van stukjes functionaliteit. Dat betekent dus ook dat we continu stukjes functionaliteit laten testen door de doelgroep, om het eindproduct zo scherp mogelijk af te stemmen op de wensen en behoeften van de gebruikers. Bij UX design sprints loopt het design steeds één sprint voor op de technologische ontwikkeling van een oplossing.

Gebruikersonderzoek

John: “Vergeet niet om voordat je begint ook gebruikersonderzoek te doen. Hoe handig zijn mensen met het gebruiken van een computer of andere device? Wie gaat het rapport raadplegen? Wat voor informatie is er te halen? Hoe wordt de informatie benaderd?

Deze informatie helpt je om persona’s te creëren; fictieve personen die verschillende subgroepen van de uiteindelijke gebruikers vertegenwoordigen. Deze persona’s hebben invloed op je design en je interface. De persona’s zijn gekoppeld aan de strategy laag, en neem je dus altijd mee naar de andere lagen in het vijflagenmodel.”

Branding als lijm tussen functionaliteit en adoptie

In de aanpak die John presenteert zijn styling en branding belangrijke elementen. Waarom is het zo belangrijk dat de huisstijl van een organisatie netjes wordt toegepast in IT-tools? Waarom zou je een dashboard überhaupt stylen?

John: “Dat doe je om dezelfde reden als waarom je je intranet in de huisstijl giet, of je word-documenten. Het gaat erom consistent de identiteit van je organisatie uit te stralen; intern en extern.

Op het moment dat je naar buiten gaat treden met je dashboard of rapportage – buiten je afdeling bijvoorbeeld –  dan wil je dat het representatief is, maar ook dat het herkenbaar en vertrouwd overkomt. Dat draagt bij aan adoptie, omdat het wordt herkend als ‘eigen’.”

Aandacht besteden aan de branding en styling van Power BI dashboards brengt nog een ander voordeel met zich mee. “Dit versterkt ten slotte ook de ervaren betrouwbaarheid van data die je presenteert aan eindgebruikers, wat je nodig hebt voor de adoptie van een data-gedreven werk- en denkwijze in je organisatie.”

User centered denken is de eerste stap richting adoptie

John pleit er sterk voor om user centered design vanaf de allereerste stappen van een IT-project mee te nemen. De manier van denken die dit met zich meebrengt maximaliseert de kans op succesvolle adoptie. Dit zorgt tegelijk voor de maximale Return On Investment op IT-uitgaven. Door vanaf de start na te denken over de laatste meters: van de functionaliteit zelf tot aan de enthousiaste gebruiker.

John: “Het is belangrijk om user centered design te adopteren in je IT-project, om te zorgen voor adoptie van de oplossing die je produceert.”

Lees verder

Focus op adoptie