IT Trends 2020

Edwin Abasi en Erwin Lima

Focus op de menselijke kant van de digitale transformatie

Motion10 voert onderzoek uit naar de ontwikkelingen in de Nederlandse markt die betrekking hebben op IT en de digitale transformatie. Aanvullend op ons brede enquête-onderzoek delen we hier alvast enkele opvallende IT trends uit ons initiële desk research. De rode draad: alles wijst erop dat het menselijke aspect van de digitale transformatie steeds belangrijker wordt. En dat steeds meer mensen zich daar ook bewust van worden. Draag je ook bij aan ons onderzoek? Je kunt de enquête hier vinden.

Wat zijn de IT- en technologische trends die op dit moment voor je relevant zijn? Belangrijke technologische trends op dit moment zijn IoT, Het Digitale Platform-denken, Data & Analytics (specifiek A.I.), en Blockchain en andere gedecentraliseerde technologieën.

Maar: de digitale transformatie draait om veel meer dan alleen technologie. De eerste bevindingen uit ons onderzoek wijzen dat ook uit. In dit stuk hebben we het daarom vooral over de menselijke en organisatorische factoren die wat ons betreft méér impact zullen hebben dan de techniek op zich, op de manier waarop organisaties en sectoren zich zullen ontwikkelen de komende jaren.

De rode draad in de IT trends: organisaties – zowel in de bredere markt als aan de kant van de IT-consultancy en Independent Software Vendors – gaan zich steeds meer bewust worden van het belang van de mens-kant van de digitale transformatie. Ook Gartner steekt haar lijst van Top 10 strategische technologie trends voor 2020 in via het kruispunt van mens en technologie. Er kan heel veel met de technologie, maar wat betekent dat dan op menselijk vlak?

Wat zijn de vijf IT trends die we hier bespreken?

  • Tekort aan hoogwaardig IT-personeel
    Wat betekent de digitale transformatie voor de mensen die we nodig hebben en waar vinden we die?
  • Ethische vraagstukken
    Er kan heel veel, maar wat vinden we eigenlijk dat we zouden moeten willen en wat niet met die technologie?
  • Wetgeving die achterloopt
    Wat zegt de wet en moeten we wachten op nieuwe wetgeving of er juist op vooruitlopen?
  • The people side of change
    Hoe krijgen we mensen mee in de gevraagde verandering?
  • Hoe kunnen we alsnog versnellen?
    Hoe kunnen we zo snel mogelijk nieuwe technologie ontwikkelen en implementeren, ondanks de vele obstakels?

Onder elke trend beschrijven we kort de situatie in een specifieke sector die wat ons betreft illustratief is.

 

Tekort aan hoogwaardig personeel

Het voorlopig nog aanhoudende tekort aan hoogopgeleide IT-professionals remt de digitale transformatie. Het proces wordt hierdoor complexer, trager en meer kostbaar voor organisaties. Er zijn heel veel verschillende subdisciplines binnen IT die nodig zijn bij de digitale transformatie, maar echte all-rounders zijn bijzonder zeldzaam. Daarnaast is de laatste drie jaar de schaarste van cloud-vaardigheden in de arbeidsmarkt verdubbeld.

Multidisciplinaire werknemers worden dus zeer gewild. Ontwikkel- en beheermethode DevOps wordt steeds populairder omdat het bij uitstek geschikt is om de sterke punten van verschillende specialisten samen te voegen tot één krachtig geheel: een multidisciplinair team in plaats van een team met multidisciplinaire medewerkers.

In lijn met het huidige tekort aan IT-personeel zien we dat steeds meer organisaties hun IT-beheer en operaties outsourcen. Managed Services zijn dus in opmars.

Voorbeeld: Logistiek & Transport
De Sector Logistiek & Transport ervaart eenzelfde probleem als de IT-branche. De sector heeft namelijk te kampen met een vergelijkbaar personeelstekort. Tegelijkertijd laat onder andere onderzoek van UWV (2019) zien dat strategische investeringen in informatietechnologie het verschil kunnen gaan maken in deze sector in de nabije toekomst.

 

Ethische vraagstukken

Met de toenemende mogelijkheden en toepassing van geavanceerde Data Analytics oplossingen rijzen steeds meer vragen ten aanzien van privacy en ethiek. Hoever kunnen we gaan met IoT apparaten? Hoever kunnen we gaan met A.I.? Mogen we dit enkel indicatief toepassen of gaat het een leidende rol spelen?

Voorbeeld: Onderwijs
Een voorbeeld uit het onderwijs: Kunstmatige intelligentie zou in de toekomst perfect op de individuele leerling afgestemd onderwijs kunnen helpen vormgeven. Route 8 of ADIT bijvoorbeeld zijn adaptieve toetsen die nu al gebruikt worden en die zich tijdens een toetsmoment aanpassen aan de antwoorden en scores van de leerling. Dit betekent dat de moeilijkheid van elke vraag tijdens de afname wordt aangepast aan de vaardigheid van de leerling. Juist beantwoorde vragen leiden tot moeilijkere vragen en vice versa.

De schaduwkant
Mooi, maar tegelijkertijd ook potentieel gevaarlijk. A.I. – of eender welk intelligente systeem – is uiteindelijk geprogrammeerd door mensen, dus hebben we altijd het risico dat er een bias oftewel bevooroordeling in het systeem ingebakken zit.

De vraag wordt daarnaast: in hoeverre is het ethisch verantwoord om op basis van data die we verzamelen over een leerling en wat een systeem met die data doet, die leerling anders te behandelen? Maar dat geldt ook binnen bijvoorbeeld de marketing of in de politiek; in hoeverre mogen we mensen specifiek beïnvloeden en/of verschillend behandelen op basis van data?

Een nieuwe dialoog omtrent vertrouwen, privacy en veiligheid
De digitalisering van de wereld vraagt om een nieuwe dialoog omtrent ethiek. Vertrouwenskwesties kunnen niet in hun geheel opgelost worden met sleuteltechnologie. Blockchain wordt genoemd als oplossing, maar het is vooralsnog lang niet toepasselijk voor alle gevallen en sectoren.

Blockchain wordt óók gezien als mogelijke oplossing voor de vraagstukken ten aanzien van veiligheid, maar bemoeilijkt het waarborgen van privacy. Blockchain versleutelt namelijk data en zorgt daarmee voor extra veiligheid, maar dit zorgt er ook voor dat de desbetreffende data niet meer gewijzigd kan worden. De onherroepelijke staat van Blockchain technologie is tegenstrijdig met het recht om vergeten te worden zoals vastgelegd in de AVG.

 

Wet loopt achter op ontwikkelingen

Hoe veilig blijven onze burgers, onze klanten en alle data die we gebruiken om hen steeds beter van dienst te zijn? De digitale transformatie brengt ook de nodige risico’s met zich mee. Hoe vinden we hier de juiste balans in?

De IT-branche heeft voortdurend te maken met nieuwe ontwikkelingen en innovaties, maar het aanpassingsvermogen van wet- en regelgeving komt te kort – zo rapporteert een onderzoek van de Universiteit van Tilburg in opdracht van het WODC. Hierdoor loopt de kwetsbare informatiesamenleving gevaar – datavervalsing en vervreemding zijn tegenwoordig reële scenario’s. Zo maken 17 van de 22 meest gebruikte IoT apparaten volgens agentschap telecom gebruik van onbeveiligde netwerken.

De Nederlandse overheid zorgt voor bewustwording via de ‘Roadmap Digitaal Veilige Hard- en Software’, maar als individuele landelijke regering is het moeilijk om wereldwijde problemen zoals cyber security aan te pakken.

Cybersecurity als Europese aangelegenheid

De EU heeft initiatieven genomen en erkent het belang van online veiligheid voor haar burgers; de Cybersecurity Act moet zorgen voor veiligheid op het net. Ook worden contracten tussen leveranciers en lidstaten onderzocht om te kijken of deze voldoen aan de standaarden van de EU. Het wordt steeds belangrijker dat de EU haar rol neemt – en dat lidstaten haar in staat stellen – om haar burgers te beschermen tegen bedreigingen van buitenaf, maar ook tegen bijvoorbeeld commerciële bedrijven die niet handelen in het belang van Europese lidstaten en hun burgers.

Gijs in ’t Veld, CTO van Motion10 over Cybersecurity: “Ook interessant in dit kader is het spanningsveld tussen wereldwijd beschikbare technologie en lokale/regionale wetgeving. Dat botst continu met elkaar:”

“De EU versus de VS; EU en VS versus China, etc. Dat is een grote uitdaging waar (technologie)bedrijven continu mee worstelen. Mag Microsoft nu wel of niet die telemetrie data van Office naar hun cloud sturen? Mag de overheid het dan nog wel gebruiken? Dit gaat niet alleen over cybersecurity maar over ‘cybergovernance’.”

Voorbeeld: Lokale overheden
Dezelfde security maatregelen kunnen ook bezien worden op nationaal of lokaal overheidsniveau. Gemeenten en lagere overheidsinstanties moeten zich afvragen of hun digitale transformatie en de manier waarop ze met data omgaan, niet in strijd is met de privacy van hun burgers. De aanstaande Omgevingswet opent ook de discussie naar het heruitvinden van de structuur, cultuur en werkwijze omtrent de informatievoorziening.

 

Meer aandacht voor de mens-kant van de digitale transformatie

De Nederlandse Innovatiemonitor (SEO, 2019) toont aan dat er steeds meer aandacht is voor Sociale investeringen, zoals adoptie- en verandermanagement. Deze worden ingezet om investeringen in sleuteltechnologieën op lange termijn te borgen. Realiseren van gedragsverandering en stimuleren van de interne adoptiegraad zijn daarbij de voornaamste doelen.

De nadruk op een digitale strategie groeit waardoor het bedrijfsleven steeds meer in staat is om een onderscheid te maken tussen strategie en infrastructuur – Investeringen op tactisch en strategisch denkvermogen zijn dus belangrijk.

Voorbeeld: woningcorporaties
De uitslag van de Nederlandse Innovatie Monitor 2019 (SEO) heeft betrekking op circa 17 sectoren. Ook de woningcorporaties kunnen zich aansluiten bij de uitkomst. Toezichthouders van de corporaties – zoals zoals Laline Rodria – adviseren ook een meer creatieve instelling van het management. De kracht en potentie van de digitale transformatie worden namelijk onderschat. Volgens toezichthoudster Laline Rodria moeten ook de woningcorporaties inzetten op sociale investeringen.

 

Alsnog versnellen in de digitale transformatie met behulp van IT trend Low Code

De laatste trend die we bespreken is wel technologisch, maar met een reden: deze technologische trend speelt namelijk heel sterk in op het probleem van het menselijke tekort (of personeelstekort) dat we hierboven bespreken. Low Code en No Code applicatieontwikkeling maken het namelijk mogelijk om met veel minder personeel en tijd oplossingen te ontwikkelen en te onderhouden. Zo kunnen organisaties alsnog versnellen in hun digitale transformatie.

No Code/Low Code
Het creëren van op-maat-gemaakte oplossingen wordt vergemakkelijkt door platformen zoals PowerApps en OutSystems. De complexiteit en het personeelstekort die we hierboven benoemen als uitdagingen voor de transformatie – worden hiermee omzeild. Dit helpt sectoren en organisaties met beperkte kennis om bijvoorbeeld toch data-gedreven te kunnen werken. De digitalisering en informatisering worden dus gestimuleerd door laagdrempelige software.

Voorbeeld: Sector Bouw
De sector Bouw & Installatie heeft bijvoorbeeld veel te winnen door in te springen op deze IT trend, specifiek met de toepassing van No code/Low code in combinatie met Data & Analytics. Organisaties in de sector kunnen met weinig inspanning een app of dashboard creëren om betere inzichten te hebben, en zo efficiënter te kunnen werken.

De conjunctuurgevoelige branche kan bijvoorbeeld meer inzichten creëren omtrent haar kosten en tegelijkertijd werken aan haar productiviteit. Volgens hoogleraar Bouke de Vries heeft de huidige groei van de branche de drang naar innoveren enigszins verzwakt, maar de gevolgen van de recentelijke stikstof-uitspraak kan deze drang weer doen herleven. Het gebruik van No/Low Code technologie vraagt minimale inspanning en levert belangrijke inzichten op om het hoofd boven water te houden.

Doe je ook mee aan ons enquête-onderzoek?

Wat zijn de IT trends die jouw organisatie op dit moment het meest bezighouden? En hoe verhoudt jouw organisatie zich ten opzichte van vergelijkbare bedrijven als het gaat om digitale innovatie en transformatie? Naast het desk research waarvan we de eerste resultaten hierboven met je gedeeld hebben, zijn we wederom bezig met een sectorbreed enquête-onderzoek naar de IT-trends die nu relevant zijn voor Nederlandse bedrijven.

We hopen van harte op jouw deelname. Zo kun je zichzelf benchmarken ten opzichte van vergelijkbare organisaties, op het gebied van IT-trends en ontwikkelingen. Het invullen van de enquête neemt ongeveer 10 minuten in beslag. Je kunt de vragenlijst hier vinden. Doe nu mee en maak kans op een dinercheque t.w.v. 150 euro.

Invullen vragenlijst